Οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα του 16ου και 17ου αιώνα, σημαντικά ιστορικά ντοκουμέντα, που ρίχνουν φως σε εκείνη τη σκοτεινή περίοδο και τα οποία αφορούν την περιοχή της Θεσπρωτίας αλλά και της Ηπείρου, έφτασαν από την Κωνσταντινούπολη στο Κέντρο Ιστορικών Μελετών Θεσπρωτίας (ΚΙΜΕΘΕ).
Μετά από συστηματική ιστορική έρευνα και προσπάθειες και με τη συμβολή του ιστορικού ερευνητή Θωμά Φώτση από το Πολύδροσο Θεσπρωτίας, το Ιστορικό Αρχείο της Κωνσταντινούπολης ικανοποίησε το αίτημα του ΚΙΜΕΘΕ και απέστειλε, σε ηλεκτρονική μορφή, κατάστιχα που θα ρίξουν φως στα οθωμανικά σαντζάκια της Ηπείρου.
Μετά από συστηματική ιστορική έρευνα και προσπάθειες και με τη συμβολή του ιστορικού ερευνητή Θωμά Φώτση από το Πολύδροσο Θεσπρωτίας, το Ιστορικό Αρχείο της Κωνσταντινούπολης ικανοποίησε το αίτημα του ΚΙΜΕΘΕ και απέστειλε, σε ηλεκτρονική μορφή, κατάστιχα που θα ρίξουν φως στα οθωμανικά σαντζάκια της Ηπείρου.
Ο πρόεδρος του Κέντρου Ιστορικών Μελετών Θεσπρωτίας, Μιχάλης Πασιάκος ανέφερε ότι η εξασφάλιση των οθωμανικών κατάστιχων αποτελεί «ένα πρώτο βήμα για να γνωρίσουμε τη μεταβυζαντινή ιστορία της περιοχής, με στοιχεία μακριά από παραδοσιακές προσεγγίσεις».
Πρόκειται για 350 φύλλα, στα οποία καταγράφονται τα πλήρη ονόματα των αρχηγών των οικογενειών ανά χωριό, στοιχεία παραγωγής και φορολογίας αλλά και ιστορικές αναφορές. Τα κατάστιχα είναι σε παλαιοτουρκική γραφή, που είναι συλλαβική και όχι αλφαβητική, γι’ αυτό εστάλη αντίγραφο σε ειδικούς, προκειμένου να τα μεταφράσουν με ακρίβεια.
«Το αρχείο έχει ερευνηθεί από Έλληνες και Τούρκους. Με τη βοήθεια ειδικών προσπαθούμε να το μεταφράσουμε, ώστε να γνωρίσει το ευρύ κοινό που το διακαιούται, άγνωστες έως σήμερα πτυχές της ιστορίας, μακριά από μυθοπλασίες» επισήμανε ο κ. Πασιάκος και πρόσθεσε πως ολοκληρωμένη τεκμηρίωση θα υπάρξει μετά από μήνες, όταν τελειώσουν η μετάφραση και η ταυτοποίηση.
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, στην περιοχή της Θεσπρωτίας, όπου οι Οθωμανοί διαδέχτηκαν τη βυζαντινή διοίκηση, υπήρχαν οικισμοί και χωριά που γνώριζαν μεγάλη ακμή και εκεί είχε εγκατασταθεί Τούρκος φοροεισπράκτορας.
Η εικόνα εκείνης της περιόδου είναι «κρυμμένη πίσω από ένα πέπλο» υποστηρίζει ο πρόεδρος του ΚΙΜΕΘΕ, καθώς, όπως αναφέρει, πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν πως δεν υπάρχουν γραπτά στοιχεία.
Σύμφωνα με τον κ. Πασιάκο, τα οθωμανικά κατάστιχα προσφέρουν αρκετά στοιχεία για να φωτίσουν το κενό της ιστορίας.
Χαρακτηριστικά αποκαλύπτει: «Τα πλουσιότερα χωριά τότε ήταν το Αηδονάτι, η σημερινή Παραμυθιά, που ήταν μία συνοικία έξω από το κάστρο του Αγίου Δονάτου. Το Φιλιάτι φιγουράρει το 1551 στη δεύτερη θέση, ενώ μέχρι σήμερα θεωρείται πως δημιουργήθηκε τον 17ο αιώνα. Ακολουθεί η Ουζντίνα, που ελέγχει τα στενά του Καλαμά και εκεί ήταν η γέφυρα-πέρασμα στον δρόμο για τα Γιάννενα. Το Σούλι καταγράφεται ως έδρα Τούρκου φοροεισπράκτορα, περιοχή πολυπληθής, με ευμάρεια. Τώρα θα γνωρίσουμε τις φαμίλιες, τον αριθμό των οικογενειών, τα ονόματα των αρχηγών που πλήρωναν τους φόρους».
Σε ερώτηση εάν εκείνη την εποχή υπήρχαν φοροφυγάδες, ο κ. Πασιάκος απάντησε: «Παρά τα αυστηρά μέτρα, και τότε πολλοί δεν πλήρωναν φόρους και κατέφευγαν για να γλιτώσουν από τους Τούρκους σε έναν μυστικό τόπο. Στο φαράγγι του Καλαμά, κοντά στο διοικητικό κέντρο της Ουζντίνας και κάτω από το σημερινό Μαλούνι, υπήρχε ένα κρυφό χωριό, το Μπογδάνο, όπου εκεί κατέφευγαν οι φοροφυγάδες και οι φυγόδικοι, αφού έπαιρναν μαζί τους τα κοπάδια και την κινητή περιουσία τους». Παράλληλα, το ΚΙΜΕΘΕ ερευνά και τα ιστορικά αρχεία της Βενετίας, που έχουν σχέση με τη Θεσπρωτία. Η ταυτόχρονη έρευνα των δυτικών και των ανατολικών πηγών θα φωτίσει τις άγνωστες πτυχές της ιστορίας της Θεσπρωτίας.
Πρόκειται για 350 φύλλα, στα οποία καταγράφονται τα πλήρη ονόματα των αρχηγών των οικογενειών ανά χωριό, στοιχεία παραγωγής και φορολογίας αλλά και ιστορικές αναφορές. Τα κατάστιχα είναι σε παλαιοτουρκική γραφή, που είναι συλλαβική και όχι αλφαβητική, γι’ αυτό εστάλη αντίγραφο σε ειδικούς, προκειμένου να τα μεταφράσουν με ακρίβεια.
«Το αρχείο έχει ερευνηθεί από Έλληνες και Τούρκους. Με τη βοήθεια ειδικών προσπαθούμε να το μεταφράσουμε, ώστε να γνωρίσει το ευρύ κοινό που το διακαιούται, άγνωστες έως σήμερα πτυχές της ιστορίας, μακριά από μυθοπλασίες» επισήμανε ο κ. Πασιάκος και πρόσθεσε πως ολοκληρωμένη τεκμηρίωση θα υπάρξει μετά από μήνες, όταν τελειώσουν η μετάφραση και η ταυτοποίηση.
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, στην περιοχή της Θεσπρωτίας, όπου οι Οθωμανοί διαδέχτηκαν τη βυζαντινή διοίκηση, υπήρχαν οικισμοί και χωριά που γνώριζαν μεγάλη ακμή και εκεί είχε εγκατασταθεί Τούρκος φοροεισπράκτορας.
Η εικόνα εκείνης της περιόδου είναι «κρυμμένη πίσω από ένα πέπλο» υποστηρίζει ο πρόεδρος του ΚΙΜΕΘΕ, καθώς, όπως αναφέρει, πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν πως δεν υπάρχουν γραπτά στοιχεία.
Σύμφωνα με τον κ. Πασιάκο, τα οθωμανικά κατάστιχα προσφέρουν αρκετά στοιχεία για να φωτίσουν το κενό της ιστορίας.
Χαρακτηριστικά αποκαλύπτει: «Τα πλουσιότερα χωριά τότε ήταν το Αηδονάτι, η σημερινή Παραμυθιά, που ήταν μία συνοικία έξω από το κάστρο του Αγίου Δονάτου. Το Φιλιάτι φιγουράρει το 1551 στη δεύτερη θέση, ενώ μέχρι σήμερα θεωρείται πως δημιουργήθηκε τον 17ο αιώνα. Ακολουθεί η Ουζντίνα, που ελέγχει τα στενά του Καλαμά και εκεί ήταν η γέφυρα-πέρασμα στον δρόμο για τα Γιάννενα. Το Σούλι καταγράφεται ως έδρα Τούρκου φοροεισπράκτορα, περιοχή πολυπληθής, με ευμάρεια. Τώρα θα γνωρίσουμε τις φαμίλιες, τον αριθμό των οικογενειών, τα ονόματα των αρχηγών που πλήρωναν τους φόρους».
Σε ερώτηση εάν εκείνη την εποχή υπήρχαν φοροφυγάδες, ο κ. Πασιάκος απάντησε: «Παρά τα αυστηρά μέτρα, και τότε πολλοί δεν πλήρωναν φόρους και κατέφευγαν για να γλιτώσουν από τους Τούρκους σε έναν μυστικό τόπο. Στο φαράγγι του Καλαμά, κοντά στο διοικητικό κέντρο της Ουζντίνας και κάτω από το σημερινό Μαλούνι, υπήρχε ένα κρυφό χωριό, το Μπογδάνο, όπου εκεί κατέφευγαν οι φοροφυγάδες και οι φυγόδικοι, αφού έπαιρναν μαζί τους τα κοπάδια και την κινητή περιουσία τους». Παράλληλα, το ΚΙΜΕΘΕ ερευνά και τα ιστορικά αρχεία της Βενετίας, που έχουν σχέση με τη Θεσπρωτία. Η ταυτόχρονη έρευνα των δυτικών και των ανατολικών πηγών θα φωτίσει τις άγνωστες πτυχές της ιστορίας της Θεσπρωτίας.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου